ក្រមសីលធម៌ឱសថការី

ក្រមសីលធម៌ឱសថការី

១​​.​ និយមន័យក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈឱសថ?

ចំ​​ៈ គឺជាកាតព្វកិច្ចដែលឱសថការីត្រូវបំេពញ ចំពោះអតិថិជន សហការី អ្នកផ្តល់សេវា​ខាភិបាល និស្សិត វិជ្ជាជីវៈ និង​ អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ចក្នុងការអនុវត្តវិជ្ជាជីវៈឱសថ។​

២. លក្ខណៈខុសគ្នារវាង ក្រមសីមធម៌វិជ្ជាជីវៈ​ និង​និតិក្រម?

ចំៈ​ មាន៣ចំនុចៈ

- ការរៀបចំ៉ (development)៖

ក្រមសីលធម៌ត្រូវបានរៀបចំដោយគណៈឱសថការីកម្ពុជា (pharmacy professional ethic)

រីនិតិក្រមត្រូវបានរៀបចំដោយស្ថាប័ននិតិបញ្ញត្តិ ឬស្ថាប័ននិតិប្រតិបត្តិ

- ដែននៃការអនុវត្ត (the field of implementation)៖

ក្រមសីធម៌វិជ្ជាជីវៈត្រូវអនុវត្តចំពោះតែឱសថការីណាដែលប្រកបវិជ្ជាជីវៈឱសថ

រីនិតិក្រមត្រូវអនុវត្តចំពោះរូបវ័ន្តបុគ្គល (Physical person) និងនិតិបុគ្គល (ស្ថាប័នឬក្រសួង..)

- ទោសបញ្ញត្តិ

ការប្រព្រឹត្តល្មើសនិងក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈ​​ ត្រូវទទួលទោសដែលមានលក្ខណៈជាអង្គការវិន័យ​ ដែលវិនិច្ឆ័យដោយ ក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការី​ ដូចជាការស្តីបន្ទោស ការប្រមានជាលាយ លក្ខអក្សរ ការផ្ជួរសមាជិកភាពជាបណ្តោះ អាសន្ន និង​ការដកហូតសមាជិកភាពជាអចិន្ត្រៃ៌។​

រីការប្រព្រឹត្តល្មើសនិងនិតិក្រមត្រូវផ្តន្ទាទោសដែលមានលក្ខណៈជាព្រហ្មទណ្ឌ ដូចជាការពិ​ន័យជាប្រាក់ និង ជាប់ពន្ឋនាគារ។​

៣. គោលដៅនៃក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈគឺ

ដើម្បីលើកកំពស់ការទទួលខុសត្រូវរបស់ឱសថការី​ ក្នុងការប្រកបវិជ្ជាជីវៈឪសថ

ដើម្បីលើកំពស់គុណភាពសេវារបស់ឱសថការីចំពោះអតិថិជន​ រួមចំនែកក្នុងការថែរក្សាសុខ​ភាពរបស់ប្រជាពល រដ្ឋ។​

ដើម្បីពង្រឹងការទំនាក់ទំនងល្អរវាងអ្នកផ្តល់េសវាសុខាភិបាល

៤​. កតព្វកិច្ចរបស់ឪសថការីចំពោះវិជ្ជាជីវៈឱសថ៖

ចំ

·      ត្រូវប្រកបវិជ្ជាជីវៈដោយឈរលើស្មារតីទទួលខុសត្រូវ និង​ មានមនសិកា​

·      ចូលរួមក្នុងការអប់រំសុខភាព

·      មិនត្រូវប្រកបអាជីវកម្ម​ ឬ ធ្វើសកម្មភាពណាដែលប៉ះពាល់ដល់វិជ្ជាជីវៈ

·      ត្រូវប្រកបវិជ្ជាជីវៈ ដោយគោរពច្បាប់និងលក្ខ័ណបច្ចេកទេសដូចជា GMP, GPP, GSP​(good storage practice) ...

·      ត្រូវមានវត្តមាននៅគ្រឹះស្ថានឱសថដើម្បីទទួលខុសត្រូវ រួមទាំងបទល្មើសដែលប្រព្រឹត្ត​ដោយសហការី។​

·      មិនត្រូវសំរួលដល់ការជួញដូរខុសច្បាប់

·      ត្រូវរាយការណ៌ដល់គណៈឱសថការីអំពីការបើក ការបិទ ការប្តូរទីតាំង ការផ្លាស់អ្នក​ ទទួលខុសត្រូវបច្ចេកទេស

៤. កតព្វកិច្ចរបស់ឪសថការីចំពោះអតិថិជន

·      ត្រូវចាត់ទុកសុខភាព និង សុវត្ថិភាពរបស់អតិថិជនជាបញ្ហាសំខាន់

·      មិនត្រូវផ្តល់លិខិតបពា្ជាក់ ឬ វិញ្ញាបនប័ត្រ ដែលមិនពិតប្រាកដ ដើម្បីបំពេញចិត្តរបស់ អតិថិជន

·      ត្រូវស្មោះត្រង់និយាយតែការពិត និងត្រូវរក្សាការសំងាត់របស់អតិថិជន

·      មិនត្រូវណែនាំអោយប្រើប្រាស់ថ្នាំដែលគ្មានសុវត្ថិភាព ដូចជា ថ្នាំញៀន និង​ថ្នាំប្រព័ន្ឋ​សរសៃប្រសាទ

·      មិនត្រូវទទួលអំណោយដែលគ្មានកិត្តិយស​ ផ្តល់ដោយក្រុមហ៊ុន សហគ្រាសផលិត សិស្ស​និស្សិត ឬអតិថិជន

·      ត្រូវគោរពសិទ្ឋរបស់អតិថិជនក្នុងការជ្រើសរើសសេវាសុខាភិបាលដែលគេទុកចិត្ត

·      មិនត្រូវអូសទាញអតិថិជនដោយការប្រកួតប្រជែងមិនស្មោះត្រង់

·      មិនត្រូវមានកិច្ចសន្យាឬកិច្ចព្រមព្រៀងណាមួយជាមួយវេជ្ជបណ្ឌិតដែលអាចប៉ះពាល់ដល់ផលប្រយោជន៌របស់អតិថិជន

·      មិនត្រូវបពា្ចុះថ្លៃ ឬតម្លើងថ្លៃែដលមិនសមស្រប

·      ត្រូវវត្តមានក្នុងឪសថស្ថានដើម្បីផ្តល់ឱសថ និង​ែណនាំដល់អតិថិជនដើម្បីប្រើប្រាស់​ឱសថសមស្រប

·      ត្រូវផ្តល់តែឪសថដែលមានគុណភាពល្អ ត្រឹមត្រូវ និង​ តម្លៃសមស្របពិសេសក្នុង​ករណីអ្នកជម្ងឺមកពិគ្រោះផ្ទាល់នៅឱសថស្ថាន

·      ត្រូវប្រុងប្រយ័ត្នក្នុងការទិញឱសថដើម្បីទទួលបានឱសថពិត

·      ត្រូវផ្តល់តែឱសថណាដែលពិត ឱសថមានចុះបញ្ជិការ ឱសថមិនផុតកំនត់ការប្រើ​ប្រាស់​ និង​ឱសថត្រឹមត្រូវ

·      ក្នុងករណីមានការសង្ស័យលើចំនុចណាមួយក្នុងវេជ្ជបញ្ជារ ត្រូវសំុការបញ្ជាក់ពីគ្រូ​ពេទ្យ​​មុននឹងបញ្ចេញលក់ឱសថ​

៦. កតព្វកិច្ចរបស់ឱសថការីចំពោះអាជ្ញាធរ (ក្រសួងសុខាភិបាល) :

ចំ

·      ត្រូវទុកចិត្តនិងបង្កការងាយស្រួលដល់ភ្នាក់ងារត្រួតពិនិត្យក្នុងការបំពេញបេសកកម្ម

·      ត្រូវគោរពដល់បទបញ្ជារនិងការណែនាំរបស់អាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច

·      ត្រូវចូលរួមក្នងការប្រជំុឬសិក្ខាសាលា ដែលរៀបចំដោយអាជ្ញាធរមានសមត្ថកិច្ច

៧. គោលបំណងនសការបេង្កើតស្តីពីការបង្កើតគណៈឱសថការីកម្ពុជា

ចំ៉៖

·      ដើម្បីប្រមូលផ្តុំឱសថការីដែលប្រកបវិជ្ជាជីវៈឱសថ និង វិជ្ជាជីវៈ Para clinic​ មន្ទីពិ​សោធន៌

·      ដើម្បីធានាភាពគង់វង្សនិងប្រសិទ្ឋភាពវិជ្ជាជីវៈ

·      ការពារសេចក្តីថ្លៃថ្នូរ​ និង​ ផលប្រយោជន៌ស្របច្បាប់នៃវិជ្ជាជីវៈ

·      ត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តក្រមសីលធម៌ក្នុងការប្រកបអាជីវកម្មឱសថ

៨. តួរនាទីនិងភារកិច្ច

·      រៀបចំក្រមសីលធម៌ឱសថ

·      ត្រួតពិនិត្យការអនុវត្តក្រមសីលធម៌វិជ្ជាជីវៈឪសថក្នុងការប្រកបអាជីវកម្មឪសថរបស់​ឱសថការី

·      ដើម្បីធានាភាពគង់វង្ស និង​ ប្រសិទ្ឋភាពវិជ្ជាជីវៈ

·      ការពារឥស្សរភាព និង​ ភាពស្របច្បាប់នៃវិជ្ជាជីវៈ

·      ផ្តល់យោបល់លើសេចក្តីព្រៀងច្បាប់ ឬ បទបញ្ជាណាមួយដែលពាក់ព័ន្ឋនិងវិជ្ជាជីវៈ​ ឱសថ

·      ផ្តល់ការឧប​ត្ថម្ភ ផ្នែកហិរញ្ញវត្ថុដល់ឱសថការីដែលជួបការលំបាក

·      រៀបចំបញ្ជីរឈ្មោះសមាជិកគណៈឱសថការីកម្ពុជា

៩. រចនាសម្ព័ន្តចាត់តាំងនៃគណៈឱសថការីកម្ពុជា

ចំ៖

·      នៅមជ្ឈឹមគណៈឱសថការីកម្ពុជាដឹកនាំដោយក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការីជាតិ

·      នៅភូមិភាគនិមួយៗគណៈឱសថការីកម្ពុជាដឹកនាំដោយក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការី​ ភូមិភាគ ដែលមានការិយាល័យនៅតាមខេត្ត សរុបទូទាំងប្រទេសមានក្រុមប្រឹក្សា​គណៈឱសថការី ចំនួន៥ (ភូមិភាគ ១ ២ ៣​ ៤ ៥)

·      នៅតាមខេត្តនិមួយៗ ដែលមានឱសថការីលើសពី១០នាក់ គណៈឱសថការីកម្ពុជាត្រូវ​ បានដឹកនាំដោយក្រុមប្រឹក្សា គណៈឱសថការីេខត្ត។

១០.  និតិវិធីបោះឆ្នោតជ្រើសរើសក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការីៈ

ចំ៖

·      សមាជិកពេញសិទ្ធ និង​សមាជិកជំនួសនៃក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការីជាតិ តំបន់ និង ខេត្តត្រូវបានជ្រើសរើសសំរាប់រយៈពេល៦ឆ្នាំម្តង​ ដោយការបោះឆ្នោតក្នុងសម័យប្រជំុ ពេញអង្គ​នៃគណៈឱសថការីកម្ពុជា

·      សមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាខេត្តត្រូវបានជ្រើសរើសក្នុងចំណោមឱសថការី​នៃខេត្តសមីុ

·      សមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាភូមិភាគត្រូវបានជ្រើសរើសក្នុងចំណោមឱសថការីនៃខេត្តចំនុះ ឬក្រោមឱវាទ

·      សមាជិកនៃក្រុមប្រឹក្សាគណៈឱសថការីជាតិត្រូវបានជ្រើសរើសក្នុងចំណោមឱសថការីតំណាងនៃខេត្តនិមួយៗ​ និងតំណាងរបស់នាយកដ្ឋានឱសថ របស់ក្រសួងសុខាភិ បាល និងមហាវិទ្យាល័យឱសថសាស្រ្ត

·      សមាភាពក្រុមប្រឹក្សាជាតិ ក្រុមប្រឹក្សាភូមិភាគ និងក្រុមប្រឹក្សាខេត្ត ព្រមទាំងការិយា ល័យត្រូវផ្លាស់ប្តូរសមាជិក 1/3 រៀងរាល់២ឆ្នាំម្តងក្នុងចំណោមឱសថការីជំនួស

*ឱសថការីដែលប្រកបអាជិវកម្ម នៅេខត្តត្រូវសូមចូលជាសមាជិកនៅេខត្តនោះ*

បទបញ្ញត្តិ និង បទបញ្ជារ

១១. និយមន័យលិខិតក្បួនច្បាប់ ឬលិខិតបទដ្ឋានៈ (Rule)

ចំ៖ ​លិខិតក្បួនច្បាប់គឺជា បទបញ្ញត្តិ ឬបទបញ្ជារដែលប្រកាសឲអនុវត្តដោយ​ ស្ថាប័ននិតិ បញ្ញត្តិ ឬនិតិប្រតិបត្តិ ដែលគ្រប់រូបវ័ន្តបុគ្គល និង​និតិបុគ្គលត្រូវគោរព និង​អនុវត្ត។

ឧទាហរណ៍ ច្បាប់ព្រះរាជក្រម ឬ ព្រះរាជក្រិត្យ អនុក្រិត្យប្រកាសដិការ សេចក្តីសំេរច សារាចរណ៍…

១២. និយមន័យបទបញ្ញត្តិ និងបទបញ្ជា និងឧទាហរណ៍ (legislation and regulation):

ចំ៖

·      បទបញ្ញត្តិ គឺជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលប្រកាសឲប្រើដោយព្រះមាហាក្សត្ស ឬ ប្រធានា ធិបតី រួមមានច្បាប់ព្រះរាជក្រម ព្រះរាជក្រិត្យ​

·      បទបញ្ជា ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលប្រកាសឲអនុវត្តដោយស្ថាប័ននិតិប្រតិបត្តិ (ដូចជា រាជរដ្ឋាភិបាល ក្រសួង អភិបាល េខត្តក្រុង)

ឧទាហរណ៍ៈ អនុក្រិត្រប្រកាសដិកា សារាចរណ៍ េសចក្តីសំេរច

១៣. និយមន័យ ច្បាប់ ព្រះរាជក្រម ព្រះរាជក្រិត្យៈ

·      ច្បាប់ ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពខ្ពស់ជាងគេ អនុម័តដោយសមាជិករដ្ឋ​សភា លើសពី 51% លើសពី63នាក់ សមាជិករដ្ឋសភា លើសពី 51%​ (32នាក់) និងប្រកាសឲអនុវត្ត ឬដាក់ចូលជាធរ មានដោយព្រះមហាក្សត្រ។​

·      ព្រះរាជក្រម លិខិតតែងតាំងពីព្រះមហាក្សត្រដើម្បីតែងតាំងមន្រ្តីជាន់ខ្ពស់ដែលបោះ ឆ្នោតអនុម័តដោយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា ឬជាលិខិតប្រកាសឲអនុវត្តរបស់ព្រះមហា ក្សត្រ ចំពោះច្បាប់ណាមួយដែលបានអនុម័តដោយរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា។

កំណត់សំគាល់ៈ ក្នុងប្រទេសដែលមានសង្គ្រាមដែលចំនួនសមាជិករដ្ឋសភាមិនអាចបំពេញ តាមលក្ខណ្ឌគោរម្យ​2/3  ព្រះមហាក្សត្រជាអ្នកចេញព្រះរាជក្រមដែលមានអនុភាពខ្ពស់ដូចជា ច្បាប់ដែរដោយមិនចាំបាច់មានការអនុម័តពីរដ្ឋសភា និងព្រឹទ្ធសភា។​

·      ព្រះរាជក្រិត គឺជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពទាបឬបន្ទាប់ពីច្បាប់ប្រកាសឲ អនុវត្តដោយព្រះមហាក្សត្រ (ចុះហត្ថលេខាយោងតាមសំនើររបស់រាជរដ្ឋាភិបាល ដោយពុំចាំបាច់ឆ្លងសម័យប្រជំុរដ្ឋសភា ព្រឹទ្ធសភា)។​

ឧទាហរណ៍ៈ ព្រះរាជក្រិតស្តីពីការបង្កើតគណៈឱសថការីកម្ពុជា។

១៤.​ និយមន័យ អនុក្រិត្យ (sub degree)

ចំ៖

·      អនុក្រិត ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីព្រះរាជក្រិត្យ ប្រកាសឲអនុវត្ត ដោយនាយករដ្ឋមន្ត្រីដើម្បីគ្រប់គ្រងគ្រប់សកម្មភាពក្នុងប្រទេស

·      ​ប្រកាស ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីអនុក្រិិត្យប្រកាសឲអនុវត្ត ដោយរដ្ឋមន្រ្តី ដើម្បីគ្រប់គ្រងគ្រប់សកម្មភាពដែលស្ថិតនៅក្រោមសមត្ថកិច្ច របស់ក្រ សួង។​

១៥.​និយមន័យ ដិការ សេចក្តីសំេរច និង សារាចរណ៍ (Order, Decision, and Circular):

ចំ៖

·      ដិការ ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីប្រកាស ប្រកាសឲអនុវត្តដោយ អភិបាលខេត្ត-ក្រុងដើម្បីគ្រប់គ្រងគ្រប់សកម្មភាពដែលស្ថិតនៅក្រោមសមត្ថកិច្ចរបស់​ខេត្ត-ក្រុង​ឬដើម្បីអនុវត្តលិខិតក្បួនច្បាប់របស់ថ្នាក់លើឲកាន់តែមានប្រសិទ្ធភាព​

·      សេចក្តីសំេរច មានពីរប្រភេទៈ សេចក្តីសំេរចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលដែលមានអនុភាព បន្ទាប់ពីអនុក្រិត្យ ប្រកាសឲអនុវត្តដោយនាយករដ្ឋមន្រ្តី, សេចក្តីសំេរចរបស់ក្រសួង ជាលិខិតក្បួនច្បាប់ដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីប្រកាសឲអនុវត្តដោយរដ្ឋមន្រ្តី។​

·      សារាចរណ៍ មានបីរប្រភេទៈ សារាចរណ៍របស់រាជរដ្ឋាភិបាល គឺជាលិខិតក្បួនច្បាប់ ឬបទបញ្ជារដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីសេចក្តីសំេរចរបស់រាជរដ្ឋាភិបាលប្រកាសឲអនុ វត្តដោយរដ្ឋាភិបាល (នាយករដ្ឋមន្រ្តី), សារចរណ៍របស់ក្រសួង គឺជាលិខិតក្បួនច្បាប់ ដែលមានអនុភាពបន្ទាប់ពីសេចក្តីសំរេចរបស់ក្រសួង និងប្រកាសឲអនុវត្តដោយក្រ​ សួង,​ សារារចរណ៍របស់ខេត្តក្រុង គឺជាលិខិតក្បួនច្បាប់ឬបទបពា្ជារ ដែលមានអនុភាព​បន្ទាប់ពីដិការ និងប្រកាសឲអនុវត្តដោយអភិបាលខេត្តក្រុង។​

១៦. រចនាសម្ព័ន្តនៃអំណាចរបស់កម្ពុជា (structure of country’s power of Cambodia)

ចំ៖ មានបីៈ

·      អំណាចនិតិបញ្ញត្តិ (Legislation)តំណាងដោយរដ្ឋសភា

·      អំណាចនិតិប្រតិបត្តិ (Executive power) តំណាងដោយរាជរដ្ឋាភិបាល, ក្រសួង លេធិការដ្ឋាន និងអាជ្ញាធរ​ដែលស្ថិតនៅក្រោមឱវាទផ្ទាល់របស់រាជរដ្ឋាភិបាល

·      អំណាចតុលាការ (Judicial power) តំណាងដោយតុលាការកំពូល​ តុលាកាឧទរ តុលាការខេត្តក្រុង

អំណាចទាំង៣នេះត្រូវបានគ្រប់គ្រងនិងសំរបសំរួលដោយព្រះមហាក្សត្រ